Alles over de Wet langdurige zorg (Wlz) voor MO en BW

Mensen die blijvend behoefte hebben aan permanent toezicht of 24 uur per dag zorg in de nabijheid vanuit de ggz, kunnen vanaf 2021 een indicatie voor de Wet langdurige zorg (Wlz) krijgen. De Wlz biedt alle zorg en begeleiding die nodig is in het dagelijks leven. De Wlz-indicatie heeft een onbeperkte geldigheidsduur.

Ook voor mensen die ‘blijvend’ aangewezen zijn op 24 uurs nabije zorg is herstel mogelijk, net als in de andere domeinen. Het is belangrijk en mogelijk om ook bij hen te blijven streven naar het vergroten van regie op het eigen leven, al zal dat vaak om kleine stappen gaan. ‘Blijvend’ is een rekbaar begrip. Vanuit de Wlz geredeneerd is de cliënt op het moment van indicatiestelling ‘blijvend’ aangewezen op permanent toezicht of 24 uur zorg nabij en voldoet hij of zij daarmee in juridische zin aan de wettelijke criteria. Aangezien het van te voren niet altijd duidelijk is welke stappen iemand in zijn herstel kan maken, is het in uitzonderlijke gevallen ook mogelijk om uit te stromen uit de Wlz (artikel 3.2.4, aanhef en onder b). Het herstelperspectief in de Wlz en de mogelijkheid tot uitstromen is bewerkstelligd dankzij een succesvolle lobby van Valente, maar behoeft blijvende aandacht.

Voor 2024/2025:

1. De ontwikkeling en implementatie van een kwaliteitskader woonzorg in de langdurige ggz
2. Het maken van bestuurlijke afspraken over de manier waarop mensen met een psychische aandoening en een langdurige zorgvraag passende zorg en ondersteuning krijgen in de Wlz en Wmo
3. Kostenonderzoek in de langdurige zorg met als doel toekomstbestendige bekostiging
4. Positionering van ggz-behandeling

Cordaan, Iriszorg en Valente organiseren online kennissessies voor medewerkers die zich bezig houden met de Wlz. Doelen: 1) het delen van kennis en ervaringen over knelpunten en oplossingen en 2) het met elkaar optrekken en onderwerpen samen uitwerken waar van meerwaarde. Landelijke partijen als Nza, ZN, VWS en het Zorginstituut leveren regelmatig een bijdrage.

Deze sessies hebben plaatsgevonden:

• 8 juni 2020 over indicaties, samenwerking met behandelaren/regierol, zorgaanbod
• 7 juli 2020 over bekostiging, regierol, inkoop)
• 21 juli 2020 over verdieping bekostiging, regierol, inkoop
• 24 augustus 2020 over i-Wlz, regierol
• 7 december 2020 over model samenwerkingsovereenkomst, onderaannemerschappen, dagbesteding, zorgtoewijzing en wachtlijsten, zorgbeëindiging, registratie en verantwoording
• 23 maart 2021 over o.a. regiefunctie, inkoop, toetsing
• 1 juni 2021 over o.a. samenwerking woonzorg en behandel-ggz, inkoopkader Langdurige zorg 
• 7 oktober 2021 over o.a. invulling dagbesteding in de Wlz, kostenonderzoek woonzorgprofielen
• 30 november 2021 over o.a. raamovereenkomst hoofd- en onderaannemerschap, verantwoording in de Wlz
• 8 maart 2022 over o.a. passende zorg, raamovereenkomst hoofd- en onderaannemerschap
• 31 mei 2022 over o.a. uitkomsten Wlz-enquête, dossierhouderschap en zorgplicht
• 25 oktober 2022 over aangekondigde tariefverlaging Wlz-ggz, actuele cijfers CIZ, overheveling ggz behandeling van Zvw naar Wlz, NZA kostenonderzoek Wlz-ggz
• 7 maart 2023 over o.a. tariefmaatregel Wlz -ggz, zorginkoop, aanspraak begeleiding leefgebied financiën
• 30 mei 2023 over o.a. verlaging NHC, kostenonderzoek Wlz-ggz
• 24 oktober 2023 over o.a. kostenonderzoek, overheveling GGZ-behandeling van ZVW
• 12 maart 2024 over o.a. beleidsregels NZA, Kwaliteitskader Woonzorg
• 21 mei 2024 over o.a. kwaliteitskader, bestuurlijke afspraken, evaluatie Wlz-ggz prestaties

De verdere planning voor de Wlz-bijeenkomsten vind je in de agenda van deze website (zie ook onderaan deze pagina). En bekijk het Valente kennisnetwerk Wlz.

Zorgaanbieders ondersteunen cliënten bij de aanvraag voor een Wlz-indicatie. Ook onafhankelijke cliëntondersteuning van bijvoorbeeld MEE Nederland en Zorgbelang kan door cliënten worden ingeschakeld.

Indicaties voor de Wlz kunnen worden aangevraagd bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Op de website van het CIZ is ook informatie voor ggz-cliënten en naasten te vinden.

De aanspraak op Wlz zorg omvat zowel verblijf, begeleiding en verzorging als behandeling. Zorginstituut Nederland heeft een handreiking geschreven om de drie soorten behandeling die in de Wlz wordt geboden te verduidelijken. Uitgangspunt in de Wlz is dat cliënten een integraal pakket aan verblijfszorg en behandeling ontvangen. Standpunt van Valente is dat de zorg in de Zvw moet blijven (zie hierover ook ons position paper).

De Nederlandse Zorgautoriteit heeft in een uitvoeringstoets op verzoek van het ministerie van VWS twee bekostigingsmodellen uitgewerkt. Het eerste is een model met prestaties waarbij de drie soorten behandeling integraal onderdeel uitmaken van de woonzorg die een instelling in het kader van de Wlz levert. Het tweede is een model met modulaire prestaties voor woonzorg, specifieke behandeling en ggz-behandeling. De geneeskundige zorg van algemeen medische aard komt in dit tweede model ten laste van de Zvw.

Beide bekostigingsmodellen kunnen door een zorgaanbieder worden toegepast. De modulaire prestaties voor specifieke behandeling en de ggz-behandeling kunnen ook worden toegepast voor de bekostiging van deze vormen van behandeling aan cliënten die kiezen voor een volledig pakket thuis of een modulair pakket thuis.

Mobiliteitshulpmiddelen
Sinds 1 januari 2020 worden mobiliteitshulpmiddelen voor alle klanten in een Wlz zorginstelling (voor wie de ZZP-bekostiging geldt) verstrekt vanuit de Wlz. Het gaat hier om hulpmiddelen voor individueel gebruik waarmee klanten zich binnen en buitenshuis kunnen verplaatsen, namelijk: rolstoelen, aangepaste fietsen en scootmobielen. De hulpmiddelen worden boven budgettair vergoed en komen dus niet ten laste van het instellingsbudget. Ook voor de GGZ Wlz-klanten – die voorheen hun zorg ontvingen vanuit de Wmo – geldt dat zij aanspraak maken op hulpmiddelenzorg vanuit de Wlz. Lees meer in deze brief of dit schema.

In de ggz wordt op een nader te bepalen datum een nieuw bekostigingsmodel in de Zorgverzekeringswet (Zvw) ingevoerd voor behandel-prestaties. Dat nieuwe model zal mogelijk ook in de Wlz gebruikt gaan worden. Vanaf 2021 hebben cliënten aanspraak op ggz-behandeling in de Wlz. In het kader van een overgangsregeling blijft alle ggz-behandeling, voor cliënten met een Wlz aanspraak die in beschermd wonen verblijven, in de Zvw.

Zodra de overgangsregeling eindigt valt de ggz-behandeling onder de Wlz.

Uitgangspunt van de Wlz is dat de woonzorgaanbieder regie voert op het leveren van afgestemde zorg en behandeling. Ook al levert de woonzorgaanbieder de behandeling niet zelf. Van belang is dat de woonzorgaanbieder een samenwerkingsovereenkomst heeft met behandelaren. De betekenis van de regierol is nader uitgewerkt in het rapport “Behandeling voor cliënten met een grondslag psychische stoornis in de Wlz”. In de online kennissessies implementatie Wlz wordt kennis gedeeld over hoe deze rol in te vullen. Een model samenwerkingsovereenkomst vind je hier:

Samenwerkingsovereenkomst Wlz en ggz

Het toezicht op nieuwe aanbieders

Sinds mei 2020 is het toezicht van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) op nieuwe zorgaanbieders veranderd. Vanaf dat moment krijgen ook zorgprofessionals die als solist gaan werken van de inspectie een vragenlijst, nadat ze zich gemeld hebben bij het CIBG via meldennieuwezorgaanbieders.nl. Instellingen krijgen een uitgebreidere vragenlijst dan voorheen.

Onderaannemers moeten zichzelf melden. De aanmelding is ook van toepassing op aanbieders van dagbesteding. Als een aanbieder nieuwe zorgsoorten gaat aanbieden is een nieuwe melding nodig. Aanbieders moeten voorafgaand aan de melding beschikken over een KvK-nummer.

Op basis van de antwoorden krijgt de Inspectie meer zicht op de zorg die nieuwe aanbieders verlenen. Ook maken ze een inschatting van mogelijke risico’s in de zorg. Dit sluit aan bij de Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) die per 1 januari 2022 in werking is getreden.

Per 1-1-2022 is de aanmelding verplicht, ook al gaat het maar om één cliënt.

De inwerkingtreding van de Wtza per 1 januari 2022

De Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) is op 1 januari 2022 in werking getreden.

De Wtza is van toepassing op alle zorgaanbieders voor wie de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) geldt, te weten instellingen én solistisch werkende zorgverleners in de Wlz en de Zvw. Nieuw is dat de meldplicht van de Wtza tevens gaat gelden voor jeugdhulpaanbieders onder de Jeugdwet.

De Wtza brengt twee grote veranderingen met zich mee. Zo heeft iedere zorgaanbieder, bestaande en nieuwe, een meldplicht als zij nog niet bekend zijn in het Landelijk Register Zorgaanbieders (LRZa). De tweede verandering is dat zorgaanbieders waar meer dan 10 zorgverleners (geen fte’s) werken, een toelatingsvergunning moeten aanvragen. 

Kijk op rijksoverheid.nl meer informatie beschikbaar over de Wtza.

Hoe en wanneer krijgt iemand zorg via de Wlz?

• Toegang tot Wlz-zorg
• Leveringsvormen: verblijf, vpt, mpt en pgb
• Deeltijdverblijf
• Overbruggingszorg en andere transitieperioden

Hoe vraag ik langdurige zorg aan?
U vraagt langdurige zorg aan bij het CIZ (CIZ.nl). Het CIZ onderzoekt of u in aanmerking komt voor een indicatie voor langdurige zorg (CIZ.nl).Het CIZ stuurt uw indicatie voor Wlz-zorg naar het zorgkantoor. Het zorgkantoor regelt de zorg.

Hoe werkt de indicatiestelling?
In 2020 startte de indicatiestelling door het CIZ.

Op welke zorg kan een cliënt aanspraak maken?
Bekijk de lijst bij Zorginstituut Nederland (tweede kopje)

Wie gaat over de eigen bijdrage heffing?
Het CAK verzorgt de heffing van eigen bijdragen.

Waar moet een organisatie aan voldoen voor het leveren van Wlz?

–Inkoop door zorgkantoren
Wlz-aanbieders hebben jaarlijks te maken met de inkoopprocedure van het zorgkantoor.
Een (beoogde) aanbieder moet voldoen aan verschillende voorwaarden. Eén van die voorwaarden is het beschikken over de juiste Wtza-toelatingen.

De zorgkantoren zijn belast met de uitvoering van de Wlz. Zorgverzekeraars voeren in een of meer regio’s de zorgkantoorfunctie uit. De zorgkantoren sluiten overeenkomsten af met aanbieders van Wlz zorg in hun regio’s. Zorgverzekeraars Nederland publiceert jaarlijks het inkoopkader voor de Wlz. Meer hierover vind je hier.

–Beleidsregels van de Nza
De afspraken die u zult maken met uw zorgkantoor over de financiering van de Wlz zorg, moeten voldoen aan de beleidsregels van de Nza.

–Beleidsregels CIZ
Het CIZ stelt jaarlijks de beleidsregels vast die een leidraad vormen bij de indicatiestelling voor de Wlz-zorg. De beleidsregels voor de indicatiestelling Wlz 2021 zijn beschikbaar op de website van het CIZ.

–i-Standaarden voor de Wlz
Leveren van Wlz-zorg betekent ook het e.e.a. voor de inrichting van administratie en uw informatiesystemen. Denk aan de informatiestandaarden voor de Wlz.

–Jaarverantwoording
Aanbieders van Wlz zorg hebben de plicht om jaarlijks een jaardocument zorg te publiceren.
De jaarverantwoording van zorginstellingen bestaat uit 2 onderdelen:
• het invullen van vragenlijsten in DigiMV;
• het aanleveren van een jaarrekening en accountantsverklaring.

Wie houdt toezicht op de Wlz?
Wlz-aanbieders vallen onder het toezicht van de Inspectie IGJ.

Wie bewaakt kwaliteit en medezeggenschap in de Wlz?
De Wkkgz en de Wmcz zijn van toepassing is, met alles wat daarbij komt kijken. Denk bijvoorbeeld aan de aansluiting bij een erkende geschilleninstantie, het melden van geweldsincidenten bij de Inspectie en het goed regelen van de medezeggenschap van cliënten.

Waar kan ik terecht met vragen?
Het CIZ heeft een aantal veel gestelde cliëntvragen beantwoord op deze pagina.Voor vragen of advies bij het organiseren van zorg kunt u terecht bij het Juiste Loket (cliënten en professionals).
Telefoonnummer: 030-7897878
E-mailadres: meldpunt@juisteloket.nl

Als de Wlz voor uw organisatie echt nieuw is kan het verhelderend zijn om eens te gaan praten met bestaande aanbieders van Wlz-zorg.

Informatie over de Wlz:

De site van de overheid over Wlz: www.informatielangdurigezorg.nl

Voor cliënten: wat is de Wlz? (CIZ)

Lees meer bij Zorginstituut Nederland en bekijk het Wlz-kompas

Lees meer over de Wlz bij MEE

Lees meer over de Wlz bij Zorgbelang

Doe de Wlz-check (CIZ.nl) en bekijk of de zorg die nodig is onder de Wlz valt.

Ondersteuning voor cliënten:

Cliëntondersteuning

Medezeggenschap, cliëntenraad en inspraak

Klachten en geschillen over zorgaanbieders

Belangrijke documenten:

Inkoopkader Wlz 2021-2023

Bekijk de publicaties van Zorgkantoren Nederland in deze database.