Psychische kwetsbaarheid en aanvullende problematiek in cijfers

Lees hieronder hoeveel procent van de mensen met een psychische kwetsbaarheid stigma ervaart, (on)betaald werk heeft, een verslaving of een licht verstandelijke beperking heeft en nog meer.

70% van de mensen met psychische aandoening ervaart stigma’s (Samen sterk zonder stigma). Mensen met een psychische aandoening behoren tot de meest gestigmatiseerde groepen in de samenleving, stigma leidt tot schaamte, vermijden van hulp en zit herstel in de weg.

21% van de mensen met langdurige psychische problemen heeft betaald werk, tegenover 71% van de gehele beroepsbevolking. Een grotere groep (41%) verricht (daarnaast) onbetaald vrijwilligerswerk. Er is een groep die op een andere manier hun dagen invult, bijvoorbeeld met dagbesteding en dagactiviteiten (Panel Psychisch gezien over dagactiviteiten en dagbesteding, 2022).

27% van de mensen zonder baan, heeft de wens om in een betaalde baan aan de slag te gaan. Van degenen die vrijwilligerswerk doen, zou 30% graag aan de slag willen in een betaalde baan (Achterblijvende arbeidsparticipatie onder mensen met psychische problemen.Trimbos, 2018).

Bij een ernstige psychische aandoening komt bij zeker één op de twee personen problematisch middelengebruik of verslaving voor. Omgekeerd komt bij één derde tot twee derde van de cliënten binnen de verslavingszorg een (ernstige) psychische aandoening voor. Dit betekent dat meer dan 100.000 cliënten jaarlijks te maken hebben met een psychische aandoening en een comorbide verslaving (Ernstige psychiatrische aandoeningen en verslaving, Phrenos e.a., 2020).

Mensen met ernstige psychische aandoeningen hebben een gemiddeld tien tot twintig jaar kortere levensverwachting dan de algemene bevolking. Ongeveer twee derde van de vroegsterfte binnen deze doelgroep is echter toe te schrijven aan een verhoogde kans op fysieke aandoeningen, waaronder cardiovasculaire aandoeningen, luchtwegaandoeningen en verschillende vormen van kanker. Ongezonde leefgewoonten vormen een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van fysieke aandoeningen. Voorbeelden van ongezonde leefgewoonten zijn, een slecht slaappatroon, weinig bewegen, een ongezond voedingspatroon en roken. Zo is onder mensen met ernstige psychische aandoeningen, ten opzichte van de algemene bevolking, vaker sprake van een ongezond voedingspatroon (Leefstijl in beeld gebracht, Trimbos, 2022).

Binnen de EPA-groep zijn er aanwijzingen dat er bij 4 van de 10 cliënten sprake is van een licht verstandelijke beperking. Bij 2 van de 3 was dit niet bekend, daarom is de zorg vaak onvoldoende afgestemd op de vraag en mogelijkheden van de cliënt (Licht verstandelijke beperking en EPA, Phrenos). 80% van de mensen met langdurige psychische problemen is in enige mate eenzaam, en de helft daarvan is erg of heel erg eenzaam en heeft het gevoel niet mee te tellen in de maatschappij. Eenzaamheid groot onder mensen met ernstige psychische problemen, Trimbos-instituut.