Alieke Geerds: ‘Ervaringsdeskundigheid is geen doel op zich’
Alieke Geerds is in februari 2024 begonnen als beleidsadviseur ervaringsdeskundigheid bij Valente. In deze blog deelt ze waarom ervaringsdeskundigheid voor haar zo belangrijk is.
‘Toen ik nog werkzaam was in de psychiatrie, voelde ik een grote drang om ‘het goede voorbeeld’ te geven aan de patiënten* waar ik mee werkte. Als sociotherapeut was ik degene waaraan zij zich konden spiegelen en optrekken. Ik schaam me ervoor als ik dit opschrijf, maar zo dacht ik echt. Het was mijn taak om te laten zien hoe het moest, het leven leven. Tenminste, dat idee had ik. Ironisch genoeg was ik er nog helemaal niet over uit hoe ik dat zélf moest doen. Mijn stemming was verre van stabiel, terwijl ik op mijn werk probeerde de schijn op te houden: “Kijk mij eens het toonbeeld van evenwichtigheid zijn!” Het was een ingewikkelde tijd voor me.
In die periode was ik al wel bekend met het fenomeen ‘ervaringsdeskundigheid’, maar ik was er nog nooit mee in aanraking gekomen. Wel was me duidelijk dat ik mijn moeilijke ervaringen impliciet al volop inzette in het werk. Op de een of andere manier had ik een voelspriet ontwikkeld waarmee ik anderen kon steunen, spiegelen en confronteren. Het was duidelijk dat de patiënten dit waardeerden, zij voelden zich er door gezien. Maar ik bleef me vooral een bedrieger voelen: ik deed me voor als therapeut, maar was net zo goed een patiënt.
Switch
Op een gegeven moment kwam ik in aanraking met een opleiding voor mensen zoals ik: werkzaam in de zorg, én met een bak persoonlijke ervaringen. Het hielp me om de twee met elkaar te verenigen. Ik was niet langer een psychisch zieke vrouw met een baan als therapeut, maar een therapeut die haar eigen ervaringen in kon zetten in het voordeel van de ander. Mijn eigen ontwrichtende ervaringen zijn er niet door veranderd, maar mijn kijk erop wél. Die ervaringen inzetten in het werk heeft niet alleen anderen maar ook mijzelf geholpen in het herstel.
Uiteindelijk heb ik de switch gemaakt van de rol van hulpverlener naar een beleidsmatige functie. In die functie zette ik mij onder andere in voor de professionalisering van ervaringsdeskundigheid en voor ontwikkeling van het beleid ervaringsdeskundigheid binnen de organisatie. In die tijd kwam ik in aanraking met de groep ‘kartrekkers ervaringsdeskundigheid’ van Valente.
Deze groep ervaringsdeskundigen met een kartrekkersrol binnen de eigen organisatie op het gebied van organisatie, coördinatie of beleid, heeft mij enorm geïnspireerd. De groep startte in 2022 en heeft als doel om elkaar onderling te steunen en samenwerking, visievorming en positionering van ervaringsdeskundigheid te bevorderen. Dit gebeurt tijdens maandelijkse online bijeenkomsten waarin steeds andere deelnemers een thema inbrengen en de bijeenkomst voorbereiden.
Eureka
Vorig najaar was er een live ontmoeting waarbij heel interessante gesprekken gevoerd werden. Op een gegeven moment ging het over ‘systemen’, en hoe ingewikkeld het is om ervaringsdeskundigheid daarbinnen een plek te geven. “Ja” zei iemand, “volgens mij is dat alleen mogelijk wanneer voor iedereen duidelijk is waaróm inzet van ervaringsdeskundigheid nodig is. Ervaringsdeskundigheid is geen doel op zich.”
Het was voor mij een Eureka-moment. Want inderdaad, waarom zou men iets met ervaringsdeskundigheid gaan doen als het doel niet helder is? Sindsdien is het een missie van me om het doel van ervaringsdeskundigheid voor het voetlicht brengen. In de ‘Beroepscode voor ervaringsdeskundige professionals’, onderdeel van het ‘Kwaliteitssysteem voor Ervaringsdeskundigen’ staat het mooi beschreven: “De inzet van ervaringsdeskundigheid heeft als doel om voor individuen en groepen in maatschappelijke structuren ruimte te maken voor het ontwikkelen en gebruikmaken van ervaringskennis. Zij wil zo kwaliteit van leven, sociale participatie en rechtvaardigheid bevorderen.”
Ervaringsdeskundigheid is geen doel op zichzelf. Het is een middel om grote dingen te bereiken samen. Gaaf dat ik hier nu aan bij kan dragen, door in plaats van mezelf te verbergen, juist open te zijn en mijn ervaringen in te zetten in mijn werk. Er is een wereld voor me open gegaan.’
Meewerken aan ervaringsdeskundigheid?
Mijn naam is Alieke Geerds en ik werk sinds februari 2024 als beleidsadviseur ervaringsdeskundigheid voor Valente. In mijn werk wil ik de leden van Valente aanmoedigen en ondersteunen in de implementatie en ontwikkeling van ervaringsdeskundigheid binnen de verschillende organisaties.
Is het ook jouw missie om hieraan mee te werken? Als je voor één van de organisaties werkt die lid is van Valente én je hebt een ‘kartrekkersrol’ op het gebied van ervaringsdeskundigheid, dan kun je je hier opgeven voor de maandelijkse dialoogsessies.
*Ik ben geen voorstander voor de term ‘patiënt’ in de psychiatrie: het druist mijns inziens in tegen het gedachtegoed van het herstelondersteunend werken. Ik gebruik de term in deze blog omdat iedereen die bij ons in de kliniek kwam voor hulp, zo genoemd werd.