Debat beschermd wonen en opvang

De Tweede Kamer debatteert op 9 november 2021 met demissionair staatssecretaris Paul Blokhuis over de ggz, maatschappelijke opvang en suïcidepreventie. Valente schreef een brief aan de Kamer met zorgen over de brede aanpak van dakloosheid, de doordecentralisatie en gevolgen van het verdeelmodel voor Wmo beschermd wonen en over een kwaliteitskader voor de langdurige ggz.

Brede aanpak dakloosheid stopt eind 2021

Eind 2021 lopen de programma’s af om dakloosheid te bestrijden. Er is nog geen nieuw kabinet om de impuls uit 2020 en 2021 om te zetten in structureel beleid. Bij de behandeling van de begroting VWS heeft Lisa Westerveld (Groen Links) een amendement ingediend om incidenteel 121.5 miljoen euro ter beschikking te stellen voor 2022, zodat de gemeenten hun nog maar net gestarte plannen kunnen voortzetten. De staatssecretaris ontraadde het amendement bij de begrotingsbehandeling van VWS. Hij gaf aan dat hij als demissionaire staatssecretaris een besluit over voortzetting aan een nieuw kabinet wil laten, ook al steunde hij het amendement op inhoud wel. “Laat wel duidelijk zijn dat ik het inhoudelijk voor honderd procent — en als er meer procenten waren, noemde ik die — eens ben met mevrouw Westerveld”, zo antwoordde hij op interrupties. Het hangt nu van de fracties in de Tweede Kamer af of zij het amendement willen steunen. In de brief voor het debat op 9 november roept Valente daarom de Tweede Kamer op dit te steunen.

Ook het Leger des Heils bepleit steun voor de voortzetting van de brede aanpak van dakloosheid. Gedurende de coronacrisis kent het Leger des Heils een gemiddelde bezetting van 107%. De ambitie van dit kabinet is maximaal drie maanden aan maatschappelijke opvang voor uitstroom naar een huis. Deze ambitie is helaas verre van gerealiseerd. Mensen verblijven nu gemiddeld 13 maanden in de opvang van het Leger des Heils bij gebrek aan huisvesting voor uitstroom.

Pleidooi belangenbehartigers cliënten G4

De Straatalliantie Amsterdam, het Straatconsulaat Den Haag, het Basisberaad Rotterdam en de Achterkant Utrecht pleiten in hun brief aan de Tweede Kamer om de huidige programma’s die dakloosheid aanpakken, ook in 2022 voort te zetten. Ook vragen ze de Tweede Kamer om hervorming van het woonbeleid en een effectief armoedebeleid. Dit zijn domeinen die niet onder de verantwoordelijkheid van de staatssecretaris vallen maar wel alles te maken hebben met een structurele oplossing voor dakloosheid. Andere vragen van de belangenbehartigers betreffen effectieve monitoring en de positie van zogenaamde ‘niet-rechthebbende’ dakloze mensen, zoals arbeidsmigranten. Ze signaleren een toename op straat van mensen die uitgesloten zijn van opvang. Hoe langer deze mensen op straat moeten overleven hoe kleiner de kans om weer uit die situatie te geraken. “Vang deze mensen op en bied ze hulp”, is het pleidooi.

Doordecentralisatie en herverdeling beschermd wonen ggz

Voor Valente is duidelijk dat de decentralisatie in de uitvoering van beschermd wonen en langdurige ggz een grote verandering meebrengt. Deze verandering heeft invloed op het leven, de woonplek en de bestaanszekerheid van tienduizenden mensen met ernstige psychische aandoeningen. Ook voor aanbieders van beschermd wonen gaat er veel veranderen. Potentieel moeten zij met 352 gemeenten een contract gaan afsluiten, in plaats van met de 43 centrumgemeenten nu. Er zijn veel vragen over het gevolg van het nieuwe verdeelmodel. Valente vraagt zich bijvoorbeeld af of de afbouwopgave in nadeelregio’s tot minder continuïteit van zorg leidt voor ggz cliënten. Een vraag is ook of kapitaalvernietiging plaatsvindt door sluiting van locaties of organisaties. Valente wil graag dat feitelijke informatie beschikbaar wordt gesteld aan de Tweede Kamer over deze gevolgen. Een definitief besluit over de doordecentralisatie en het nieuwe verdeelmodel voor Wmo beschermd wonen is aan het nieuwe kabinet.

Kwaliteitskaders beschermd wonen

Beschermd wonen voor ggz cliënten (langdurige ggz) komt als zorgvorm voor in meerdere wettelijke kaders. Beschermd wonen is een voorziening in de Wmo2015, in de Wet langdurige zorg (Wlz) en de Wet forensische zorg (Wfz). Veel Valente leden leveren zorg aan cliënten in deze verschillende kaders. Het is belangrijk dat voor elke wet ook een kwaliteitskader bestaat. Voor de Wmo maakte de VNG een handreiking, voor de Wfz is het Kwaliteitskader Forensische Zorg ontwikkeld in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Voor de Wet langdurige zorg is er geen kwaliteitskader voor zorg aan ggz cliënten. Valente pleit daarom om middelen ter beschikking te stellen om ook voor de langdurige ggz in de Wlz een kwaliteitskader te kunnen ontwikkelen.