Eerste resultaten CBS Monitor Dakloosheid: cijfers over maatschappelijke opvang
Vandaag publiceerde het CBS cijfers over het aantal dakloze personen in de noodopvang en de tijdelijke opvang. Deze regionale cijfers over 2022 en 2023 geven een overzicht van het aantal dakloze mensen dat gebruik maakte van een maatschappelijke opvanglocatie of tijdelijke woonruimte (andere vormen van dakloosheid blijven hier nog buiten beeld). Veel van de leden van Valente hebben meegewerkt aan deze monitor door gegevens aan te leveren.
De Monitor Dakloosheid maakt gebruik van de ETHOS-light classificatie en brengt categorieën 2 en 3, de dakloze mensen die in opvang en tijdelijke woonvormen verblijven, in beeld. Veel andere vormen van dakloosheid blijven in deze eerste publicatie helaas nog buiten beeld: wie echt op straat slaapt, op de bank bij vrienden/familie, of wie in een vakantiepark, boot of kraakpand verblijft, wordt niet meegenomen in deze monitor.
Ook vindt Valente het jammer dat er geen cijfers van de winteropvang zijn gepubliceerd omdat de kwaliteit van die cijfers onvoldoende was.
Eerste resultaten CBS Monitor Dakloosheid
Over 2023 zijn er gegevens beschikbaar van 36 van de 44 centrumregio’s. Over 2022 is er van 29 centrumregio’s voor maatschappelijke opvang voldoende informatie verzameld. Omdat het CBS de mogelijkheid heeft om te monitoren op basis van BSN (uiteraard gepseudonimiseerd), bieden de gepubliceerde cijfers ook informatie over persoonskenmerken zoals leeftijd, geslacht, land van herkomst, nationaliteit, voornaamste inkomstenbron en zorggebruik.
Wat opvalt in deze resultaten is dat ruim 55% van de getelde personen tussen de 18 en 40 jaar is. Valente merkt op dat uit de ETHOS-tellingen, die in de afgelopen twee jaar in 8 centrumregio’s zijn gedaan, eveneens blijkt dat veel jonge mensen dakloos zijn (bijna een vijfde van de getelde personen jonger is dan 18 jaar). Mede door het hoge aantal dakloze gezinnen. In de CBS-monitor worden kinderen niet meegeteld, maar het hoge aantal twintigers en dertigers vraagt om nader onderzoek naar hoe het komt dat deze doelgroep relatief zo veel dakloosheid kent.
Een andere opvallende uitkomst is dat bij de relatieve cijfers (het aantal dakloze mensen per 1000 inwoners) de centrumregio Almere helemaal bovenaan lijkt te eindigen. De G4-centrumregio, die doorgaans gezien worden als belangrijkste ‘toevlucht’ bij dakloosheid, volgen daarna. Valente pleit ervoor om ook dit thema nader te onderzoeken.
Doelstelling van de Monitor Dakloosheid
De doelstelling is om in de toekomst te komen tot een regionaal én landelijk beeld, waarin meer ETHOS-light categorieën kunnen worden meegeteld. In de loop van 2025 zullen de partijen die samen deze monitor hebben ontwikkeld een route uitstippelen om de kwaliteit te verbeteren en de scope van de monitor te verbreden. Daarbij hoort ook dat Valente onder de eigen leden gaat navragen hoe het meewerken aan deze monitor gegaan is, en welke opmerkingen de leden maken bij de resultaten die nu gepubliceerd zijn.
De publicatie van de CBS Monitor is hier te vinden.
Aanvulling op bestaande monitoren
De monitor is een aanvulling op de al bestaande monitoren: de landelijke schatting van het CBS en de ETHOS-telling. Voor meer informatie over de verschillen en overeenkomsten tussen deze monitoren, zie deze infographic.
Met de gegevens uit deze monitor heeft de VNG ook op de website “Waarstaatjegemeente.nl” een dataset samengesteld die openbaar te raadplegen is.
De monitor dakloosheid is het resultaat van een nauwe samenwerking tussen het CBS, de VNG, het ministerie van VWS en Valente. Het is ook een belangrijke schakel om te kunnen kijken hoe het staat met de ambitie uit het Nationaal Actieplan Dakloosheid (2022). Deze ambitie luidt dat in 2030 iedereen in Nederland een thuis heeft.
Valente directeur Maarten Hijink in een column over de eerste CBS Monitor Dakloosheid:
‘Tellen is belangrijk, maar alleen als het leidt tot actie. Wat heb je aan cijfers als ze geen verschil maken in het leven van de mensen waar het om gaat? Een telling is pas waardevol als het direct mogelijkheden biedt om mensen te helpen.’
Wat doet het met je om geen huis te hebben?
In het fotoproject Waar ben ik THUIS? brengen mensen hun thuis in beeld. Deelnemers aan het project worden geportretteerd en vertelden hun verhaal, maar maakten ook zelf foto’s. Eén van hen is nu nog dakloos.
Bekijk het project hier.