Goede nacht?
De druk op de opvang is groot. Door een systeemfout zijn er voor 2024 bovendien minder middelen beschikbaar – geld dat er wel is maar dat niet bij centrumgemeenten en opvangorganisaties terecht komt. Hierdoor valt er een gat. Valente roept daarom op: dicht het gat en zorg dat gemeenten en opvang hun werk kunnen blijven doen voor al die mensen die een beroep doen op de maatschappelijke opvang en de vrouwenopvang.
De afgelopen jaren is er € 65 miljoen extra vrijgemaakt voor de aanpak dakloosheid. Deze tot nu toe extra structurele middelen (de zgn. ‘Van Ooijen/Blokhuis-middelen’) zijn een aanvulling op de decentralisatie-uitkering MO (Dumo). Het huidige (inmiddels demissionaire) kabinet had deze middelen afgelopen jaar moeten goedkeuren, maar door de verkiezingen zijn deze middelen voor 2024 niet behandeld in de begrotingsonderhandelingen in 2023.
Daarnaast is de loonsverhoging conform de cao Sociaal Werk voor afgelopen en komend jaar niet doorvertaald in de Wmo-financiering die onze leden krijgen van gemeenten. Dit zorgt voor extra druk – en daarnaast is er de druk op de opvang zelf. Uit ons onderzoek Staat van de Nachtopvang 2023 blijkt dat de capaciteit ongeveer gelijk is gebleven terwijl de vraag naar opvang toeneemt.
Het geld is er, maar als we geen actie ondernemen komt dit pas op zijn vroegst medio/najaar 2024 bij onze leden terecht, na de meicirculaire. Er valt dan een gat; leden kunnen niet aan de grote vraag voldoen tenzij ze ander aanbod schrappen. Dat mag niet gebeuren. Daarom schreven we een brief en voeren we campagne met het oog op de begrotingsbehandeling op 24 januari 2024. Onze boodschap is aan het Rijk (BZK en VWS): regel de indexatie voor de opvangorganisaties en maak de extra middelen nú vrij en niet in de loop van het jaar. Bij de begrotingsbehandeling op 24 januari aanstaande moet er een oplossing komen om daarvoor te zorgen.
Dakloosheid is – zolang deze wooncrisis niet wordt opgelost – een structureel probleem. Een structureel probleem waarvoor het Rijk al jaren tijdelijke middelen inzet, waardoor gemeenten, zorgaanbieders én dakloze mensen waarom het gaat, onzeker zijn over het optuigen van hun aanpak. Amsterdam heeft, met eigen geld, binnen haar eigen begroting voor meerjarige zekerheid gezorgd, omdat het budget vanuit het Rijk volstrekt ontoereikend is om dit probleem op te lossen. We vragen het Rijk zo snel als mogelijk de middelen voor de aanpak dakloosheid structureel te maken én aanvullend te investeren, want het water staat de gemeenten aan de lippen.”
Rutger Groot Wassink, wethouder Amsterdam
Als er een financieel gat valt, kunnen medewerkers in de MO, VO en gemeente niet meer doen waar ze nu zo hard voor werken. Ze zijn genoodzaakt dan voorzieningen af te bouwen, die ze in 2025 weer moeten opbouwen. Als de systeemfout wordt rechtgezet, kunnen ze hun werk blijven doen voor al die mensen die een beroep doen op de maatschappelijke opvang en de vrouwenopvang.
Vandaag, 24 januari, start de begrotingsbehandeling van VWS in de Tweede Kamer. Valente is ter plaatse voor het uitdelen van stickers en ansichtkaarten die aandacht vragen voor de wooncrisis en de druk op de opvang.