Hel, herstel, held: Piet
Cliënten in de forensische zorg hebben niet zelden een verhaal waarin opgroeien met huiselijk geweld, trauma en andere psychische pijn de rode draad vormen. Ergens in detentie en zorg komt vaak een keerpunt – sommigen worden zelfs hulpverlener en zetten hun ervaring in als iets positiefs. In deze portretserie komen ex-gedetineerden in beeld: wat is het verhaal achter het strafblad? Wat hielp hen door hun slechtste momenten, en waar staan ze nu? ‘Hersteld’ is een lopend project.
Het verhaal van Piet
Hoog lijken de muren van de Bijlmerbajes van een afstandje niet, maar dat was wel anders toen Piet ertussen opgesloten zat.
Hel
Er werd bij Piet vroeger thuis niet gevoeld en niet gesproken, en zeker niet over zijn vader die vertrok toen Piet één was. Hij miste aansluiting, met zijn moeder en zussen, zijn stiefvader, maar ook met vriendjes op school. Huiswerk maken lukte niet, en in plaats daarvan deed Piet gekke dingen zoals over auto’s heen lopen, opstootjes veroorzaken. Hij was altijd onrustig en in de war. Op zijn twaalfde ging hij roken; eerst sigaretten en daarna joints. Bij de eerste hijs voelde hij een rust over zich komen die hij nog nooit eerder had gevoeld. Het was het begin van een twintig jaar lange verslaving. Eerst alleen aan wiet maar al gauw ook harddrugs. Om die te kunnen betalen pleegde Piet diefstallen, inbraken en op zijn zeventiende zijn eerste overval. Tot zijn 33e leefde hij in een donkere roes van ontberingen, lichamelijke en psychische verwoesting en eenzaamheid. In totaal zat hij tien jaar in detentie.
Op de foto zie je Piet bij de voormalige Bijlmerbajes. De gevangenis is inmiddels gesloopt, maar de muur staat nog.
Herstel
In de cel probeerde hij herhaaldelijk om af te kicken, maar er echt in geloven deed hij niet. Totdat er een geestelijk verzorger bij hem kwam die vertrouwen in hem had, die hem motiveerde maar ook persoonlijke dingen met hem deelde als een gelijke. Piet werd clean en begon vanuit de gevangenis aan een opleiding sociaal werk.
Eenmaal vrij gekomen kwam hij via een hulpverlener bij Narcotics Anonymous en ging hij wekelijks naar de bijeenkomsten. Hij leerde: ik ben geen kansloos persoon. Ik ben ziek. Zijn bewustzijn veranderde, hij kreeg erkenning, en hoop. Sindsdien heeft hij geen drugs meer aangeraakt, en ook niet meer vastgezeten.
Held
Voor je staat iemand die zijn ziekte de baas is geworden. Hij ziet er gezond en verzorgd uit, fit, met een goed geknipt baardje en een stralende lach. Iemand die niks hoeft te verdoven, maar je dichtbij laat komen.
Piet werkte jaren als ambulant begeleider bij HVO-Querido, vooral met verslaafde cliënten, en is intussen projectmedewerker forensische zorg. Daarnaast geeft hij met zijn eigen bedrijf Ikigai coaching en lezingen over verslaving. Hij probeert hoop te geven. Want dat is wat elke verslaafde nodig heeft, weet hij. Af en toe fietst hij door de stad, naar werk of vrienden, en denkt dan: dáár op die stoep sliep ik, zo high als een garnaal. Dat vertelt hij dan aan mensen. En erachteraan: kijk me nu eens – als ik het kan, kun jij het ook.
Meer weten van het verhaal van Piet? In de Valente Podcast vertelt hij hoe hij zijn ervaring inzet – en ook hoe regelgeving en stigma daarbij in de weg zit.
In het voorjaar van 2023 werd er over Hersteld gepubliceerd in de Bonjo krant en Comeback Magazine. Ook was de serie te zien op het Valente Festival 2022, de Dag van de Forensische Zorg 2023, en hingen twee van de portretten bij een expositie bij VWS. In het najaar van 2023 wordt de serie geëxposeerd op het Nazomerfestival van de VNG.