Implementatie toegang tot de Wlz

In 2019 is de Wet Langdurige Zorg (Wlz) gewijzigd om mensen met een psychische stoornis toegang te geven tot Wlz zorg. In 2020 gaan alle betrokken partijen aan de slag om de invoering in de praktijk mogelijk te maken. Staatssecretaris Blokhuis heeft daarom de Tweede Kamer in een brief geïnformeerd over alle stappen die dit jaar gezet gaan worden.

Het ministerie van VWS verwacht dat ruim 9000 mensen een indicatie voor de Wlz zullen krijgen. Veel van deze mensen verblijven nu in beschermd wonen op basis van een beschikking op grond van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo). Niet bekend is hoeveel mensen daadwerkelijk een indicatie zullen aanvragen.

Ondersteuning bij aanvragen Wlz-indicatie

Naar verwachting zullen de huidige zorgaanbieders (vooral organisaties die beschermd wonen bieden) cliënten ondersteunen bij de aanvraag voor een Wlz-indicatie. Ook onafhankelijke cliëntondersteuning van bijvoorbeeld MEE Nederland en Zorgbelang kan door cliënten worden ingeschakeld. Een aantal gemeenten en de zorgkantoren investeren in 2020 extra, zodat deze cliëntondersteuning beschikbaar is voor de betreffende doelgroep.

Indicaties voor de Wlz kunnen worden aangevraagd bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Het CIZ heeft zich grondig voorbereid op de nieuwe aanvragen van ggz cliënten. Honderd medewerkers zijn aangesteld en opgeleid om in 2020 tijdig de indicatieaanvragen te behandelen. Daarnaast zijn relatiebeheerders aangesteld die in 2019 meer dan 800 zorgaanbieders hebben bezocht om informatie te geven over de Wlz en de indicatie procedure. Op de website van het CIZ is ook informatie voor ggz-cliënten en familie of naasten te vinden.

Behandeling en bekostiging in de Wlz

De aanspraak op Wlz zorg omvat zowel verblijf, begeleiding en verzorging als behandeling. Zorginstituut Nederland heeft een handreiking geschreven om de drie soorten behandeling die in de Wlz wordt geboden te verduidelijken. Staatssecretaris Blokhuis heeft dit kort samengevat in zijn brief aan de Tweede Kamer. Uitgangspunt in de Wlz is dat cliënten een integraal pakket aan verblijfszorg en behandeling ontvangen.

De Nederlandse Zorgautoriteit heeft in een uitvoeringstoets op verzoek van het ministerie van VWS twee bekostigingsmodellen uitgewerkt. Het eerste is een model met prestaties waarbij de drie soorten behandeling integraal onderdeel uitmaken van de woonzorg die een instelling in het kader van de Wlz levert. Het tweede is een model met modulaire prestaties voor woonzorg, specifieke behandeling en ggz-behandeling. De geneeskundige zorg van algemeen medische aard komt in dit tweede model ten laste van de Zvw.

Beide bekostigingsmodellen kunnen door een zorgaanbieder worden toegepast. De modulaire prestaties voor specifieke behandeling en de ggz-behandeling kunnen ook worden toegepast voor de bekostiging van deze vormen van behandeling aan cliënten die kiezen voor een volledig pakket thuis of een modulair pakket thuis.

Overgangsjaar bekostiging ggz

In de ggz wordt in 2022 een nieuw bekostigingsmodel in de Zorgverzekeringswet (Zvw) ingevoerd voor behandel-prestaties. Dat nieuwe model zal mogelijk ook in de Wlz gebruikt gaan worden. In 2021 krijgen cliënten aanspraak op ggz behandeling in de Wlz. Dit zou betekenen dat zorgaanbieders zowel in 2021 als in 2022 een nieuw bekostigingssysteem voor ggz behandeling in de Wlz zouden moeten invoeren. De zorgkantoren en de branches van zorgaanbieders hebben de NZa en VWS om die reden dringend verzocht de aanspraak op ggz-behandeling voor Wlz-cliënten tijdelijk onder de Zvw te laten. De staatssecretaris heeft besloten dit dringende verzoek te honoreren. In 2021 blijft alle ggz behandeling, voor cliënten met een Wlz aanspraak die in beschermd wonen verblijven, in de Zvw.

De Nza werkt de komende maanden aan tarieven en prestaties voor de woonzorg die zorgkantoren per 2021 zullen inkopen bij zorgaanbieders beschermd wonen. Deze zijn voor 1 juli 2020 gereed.

Regierol woonzorgaanbieders

Uitgangspunt van de Wlz is dat de woonzorgaanbieder regie voert op het leveren van afgestemde zorg en behandeling. Ook al levert de woonzorgaanbieder de behandeling niet zelf. Van belang is dat de woonzorgaanbieder in 2020 en 2021 stappen zet in het opstellen van samenwerkingsovereenkomsten met behandelaren. De betekenis van de regierol is nader uitgewerkt in het rapport “Behandeling voor cliënten met een grondslag psychische stoornis in de Wlz”.

Uitname Wmo budget ten behoeve van Wlz

In de decembercirculaire Gemeentefonds van het ministerie van Binnenlandse Zaken is aangekondigd dat er een uitname in 2021 zal plaatsvinden van € 495 miljoen vanuit het Wmo-budget Beschermd Wonen ten gunste van het Wlz budget. De verdeling van de uitname per centrumgemeenteregio vindt op historische basis plaats. Deze verdeling zal in de meicirculaire 2020 gepubliceerd worden. Onder voorbehoud van formele besluitvorming – begin 2020 – is nu al inschatting te maken van financiële effect. Bijvoorbeeld: een centrumgemeente die 4% van genoemd macrobudget ontvangt, heeft ook een aandeel van 4% in de uitname uit het gemeentefonds van €495 miljoen. Omdat dan nog niet bekend is hoeveel cliënten in welke regio’s een Wlz-indicatie zullen krijgen, zal in de meicirculaires van 2021 en 2022 nacalculatie plaatsvinden op basis van daadwerkelijke aantallen. De nacalculatie heeft zowel betrekking op de macro-omvang van de uitname als op de verdeling ervan over gemeenten.