Kwintes onderzoekt woonwensen cliënten, de uitkomst zal je (niet) verbazen
[Dit artikel is geschreven in samenwerking met Valente-lidorganisatie Kwintes]
Goed wonen is een eerste levensbehoefte. En voor mensen met een psychische kwetsbaarheid is het een belangrijke voorwaarde voor herstel. Om het woonaanbod zo goed mogelijk af te stemmen op de bewoners, houdt Kwintes eens in de vier jaar een woonwensenonderzoek. Rienk Buter, directeur Wonen bij Kwintes, vertelt welke wensen er uit het onderzoek komen, en hoe bij nieuwbouw en renovatie van woningen zoveel mogelijk rekening gehouden wordt met die wensen.
‘Ruim 1.900 van de ongeveer 6.750 cliënten van Kwintes maken gebruik van een woning via ons’, legt Rienk Buter uit. ‘De meeste mensen wonen in kleine wooncomplexen met zo’n 25 à 35 bewoners. Een deel van deze wooncomplexen hebben we in eigendom.’ Vanaf 2023 stond er bij Kwintes een aantal grote projecten gepland, nieuwbouw en renovatie om het vastgoed up-to-date te houden, te verduurzamen en aan de eisen van deze tijd te laten voldoen. ‘Voor we de plannen verder zouden gaan uitwerken, wilden we de wensen van de bewoners inventariseren. Daarvoor hebben we in 2022 in een woonwensenonderzoek bewoners van verschillende locaties bevraagd: van jongeren met autisme tot ouderen die beschermd bij Kwintes wonen.’ Wat zouden zij graag willen in hun gerenoveerde of nieuwbouwwoning?
Heel gewone wensen
Niet alle organisaties betrekken cliënten – de toekomstige bewoners – bij het ontwikkelen van woonvoorzieningen. Soms wordt er niet aan gedacht, soms bestaat het idee dat de wensen niet realiseerbaar zijn. ‘De uitkomsten van ons woonwensenonderzoek laten zien dat het om ‘heel gewone wensen’ gaat’, zegt Buter. ‘Veel mensen gaven bijvoorbeeld aan dat zij graag een eigen buitenruimte zouden willen, een balkonnetje of een terras.’ Een eigen keuken en badkamer werden daarnaast veel genoemd. Ook voldoende opbergruimte was iets dat mensen misten. ‘Van veel jongeren kregen we terug dat zij goede WiFi belangrijk vinden. Echt gewone wensen dus waar we met renovatie of nieuwbouw prima rekening mee kunnen houden.’
“Ik zou graag mijn eigen stek hebben, met een eigen douche, keuken, koelkast en balkon.”
~ quote uit het Woonwensenonderzoek
Natuurlijk kan Kwintes niet aan alle individuele wensen van onze bewoners tegemoetkomen, zegt Buter, ‘we kijken naar de meest voorkomende wensen. Die woonwensen passen we vervolgens zo goed mogelijk in in het ontwerp. Daarmee streven we ernaar onze gebouwen alternatief aanwendbaar en toegankelijk voor een brede doelgroep te maken. Wat weer belangrijk is voor de waarde van het vastgoed op de lange termijn. Want aan de ene kant hebben we natuurlijk onze cliënt voor wie het woongenot het belangrijkste is en de zorgteams die hun werk goed moeten kunnen doen. Daarnaast hebben we altijd te maken met de zakelijke kant.’
Medezeggenschap cliëntenraden
Kwintes neemt de uitkomsten van het woonwensenonderzoek mee in alle fases. ‘Veelal zijn bouwprojecten langdurige trajecten’, licht Buter toe. ‘Soms duurt het wel zes jaar van plan tot realisatie. Daarom is het van belang om de cliënten gedurende het héle proces tijdig te blijven informeren en betrekken. De medezeggenschap van onze cliënten is een groot goed binnen Kwintes.’ Er zijn werkafspraken gemaakt met de centrale cliëntenraad (CCR) over wanneer en hoe de medezeggenschap het beste kan worden ingezet tijdens de projectontwikkeling. ‘Voor hen is het fijn om te weten dat de cliënten die er gaan wonen zijn betrokken in de eerste stappen van de plannen.’
“De WiFi werkt niet altijd even goed. Ik zit vaak op mijn computer te gamen en hij knalt er nog wel eens uit.”
~ quote uit het Woonwensenonderzoek
De focus van de medezeggenschap ligt in de projectvoorbereiding tot en met de uitwerking van een definitief ontwerp. Dit is de fase in het proces waarin de meeste invloed uitgeoefend kan worden op de indeling van het gebouw en hoe het eruit gaat zien. ‘In deze fase kijkt de regionale of lokale cliëntenraad kritisch met ons mee of de wensen nog actueel zijn en beoordelen de plannen onder andere op woongenot.’ Daarna begint de uitvoering.
Gebiedsplan geeft richting
‘Op basis van het strategisch beleid van Kwintes en het vastgoedbeleid stelt onze afdeling Wonen samen met de afdelingen Markt en Zorg een gebiedsplan c.q. projectenkalender op voor de verschillende centrumgemeentes’, legt Buter uit. Het doel van zo’n gebiedsplan is om richting te geven aan alle initiatieven in dat specifieke gebied zodat een samenhangend plan ontstaat. In het gebiedsplan wordt ook een prognose opgenomen van de benodigde (intramurale) zorgcapaciteit voor de komende jaren. Ook deze plannen worden afgestemd met de regionale cliëntenraad.
“Mijn appartement is mooi en ruim genoeg, maar ik zou wel wat bergruimte willen hebben voor mijn kerstspullen, de ventilator en de stofzuiger bijvoorbeeld.”
~ quote uit het Woonwensenonderzoek
‘We kunnen uiteraard niet alle projecten in zo’n plan tegelijkertijd ontwikkelen. We pakken het gefaseerd aan. Zo zijn we in Zeist nu bezig met het ontwikkelen van een stuk grond dat grenst aan een locatie waar al oudere cliënten beschermd wonen. Een prachtig uitbreidingsproject van 24 woningen waarbij we in de planvorming rekening houden met de uitkomsten van het woonwensenonderzoek. Omdat we door de groeiende vraag steeds meer Wlz-zorg (langdurige zorg) bieden en bewoners dus langer bij ons blijven, willen we daar wat grotere appartementen realiseren die rolstoelvriendelijk en levensloopbestendig zijn. Bovendien krijgen alle appartementen een eigen buitenruimte.’
Van gedeeld sanitair naar levensloopbestendig
Een ander mooi voorbeeld waarbij de wensen van de bewoners meegenomen zijn in de planvorming, is het recent opgeleverde Ter Wheme in Scherpenzeel. ‘Het oude gebouw was toe aan renovatie. Maar onderzoek wees uit dat sloop en nieuwbouw gunstiger waren dan opknappen. In het nieuwe pand zitten 29 wooneenheden, 5 meer dan in het oude gebouw. Het zijn studio’s en tweekamerappartementen, allemaal met eigen voorzieningen. Daarnaast is er ook een gezamenlijke keuken gerealiseerd en zijn er ruimtes waar bewoners samen activiteiten kunnen doen.’
“Ik voel me geborgen en ik kan hier mijzelf zijn”
~ Jannie, bewoner van Ter Wheme
Verder is het hele gebouw levensloopbestendig. ‘Dat is een hele verbetering ten opzichte van het oude pand, waar mensen een kamer of sanitaire voorzieningen moesten delen. Eigenlijk niet meer van deze tijd. En natuurlijk is het nieuwe pand ook duurzaam gebouwd: er is een warmtepomp, er liggen zonnepanelen op het dak en er staat op het eigen terrein een batterij die de warmtepomp op dagen met weinig zon of wind van stroom kan voorzien. Hier kunnen onze bewoners weer heel wat jaren fijn wonen.’