Meer tijd voor zorgvuldige decentralisatie beschermd wonen en opvang
Valente is opgelucht dat de gemeenten en het Rijk meer tijd nemen voor de verdere decentralisatie van opvang en beschermd wonen van de 43 centrumgemeenten naar alle 355 gemeenten. De gemeenten hebben gekozen voor een verstandige stapsgewijze decentralisatie. Voor de overgangsperiode is 10 jaar beschikbaar vanaf 2022. Regionale samenwerking wordt verplicht. De opvang van dakloze mensen blijft de eerste vier jaar nog bij de centrumgemeenten, vanwege de noodzakelijke schaalgrootte om voorzieningen beschikbaar te hebben.
Basis op orde
De basis moet op orde zijn, voordat alle gemeenten verantwoordelijk worden gemaakt voor het beschermd wonen van mensen met een psychische kwetsbaarheid en opvang van dakloze mensen. Investeren in langdurige begeleiding en dagbesteding, betaalbare huisvesting, goede integrale toegang, toezicht op kwaliteit, inzet van ervaringsdeskundigen en cliëntondersteuners is nodig. Ook duurzame samenwerking tussen zorgverzekeraars en gemeenten is essentieel om continuïteit van zorg en wonen mogelijk te maken. Op dit moment zijn deze randvoorwaarden nog niet ingevuld.
Voormalig voorzitter van de RIBW Alliantie (thans Valente) Artie van Tuijn zegt hierover: “Wij omarmen de beweging naar een inclusieve samenleving. Mensen wonen waar mogelijk zelfstandig thuis en ontvangen wanneer nodig zorg en ondersteuning in hun eigen leefomgeving. We zien dat er nieuwe en innovatieve vormen van beschermd wonen en opvang in de wijk ontstaan. Wil deze ontwikkeling zich door kunnen zetten, dan is het nodig dat gemeenten urgent aan de slag gaan met een concreet plan voor het huisvesten. En dat er voldoende langdurige gespecialiseerde begeleiding met flexibele intensiteit beschikbaar is. Goede samenwerking met de behandel-ggz is daar onderdeel van. Zonder concrete invulling van deze voorwaarden is de doordecentralisatie niet verantwoord.”
Valente liet een infographic maken: Pas op de plaats voor decentralisatie – alle seinen staan op rood (klik op de afbeelding voor grote versie)
Tekorten sociaal domein vertragen afbouw intramurale voorzieningen
Veel gemeenten hebben tekorten in het sociaal domein. Dat heeft tot gevolg dat minder middelen beschikbaar zijn voor begeleiding aan huis, dagbesteding, budgetbeheer en inzet van ervaringsdeskundigen. Woningcorporaties stellen geen woningen beschikbaar indien geen begeleiding beschikbaar is voor mensen die uitstromen uit opvang of beschermd wonen.
Jan Laurier, oud-voorzitter Federatie Opvang (thans Valente), zegt hierover: “Investeringen in het sociaal domein zijn dringend noodzakelijk, anders kunnen gemeenten hun plannen voor opvang en beschermd wonen in alle 355 gemeenten niet uitvoeren. Ik ben blij dat de gemeenten zich tot regionale samenwerking verplichten. Voor de uitvoering van beschermd wonen en opvang is een robuuste schaalgrootte noodzakelijk. Voldoende kennis is nodig om zowel acute opvang als langdurige zorg goed op elkaar te laten aansluiten. Ook voorkomt een grotere schaal onnodige administratieve lasten doordat elke gemeente zijn eigen inkoop en toegang tot zorg gaat regelen.”