Naastenadviseur Henk-Willem: ‘Ik ben dit gaan doen omdat ik het zelf vroeger zo heb gemist’

Henk-Willem Klaassen is naastenadviseur bij HVO-Querido en schrijft voor Valente een aantal blogs over naastenbetrokkenheid bij cliënten. Dit is zijn eerste.

‘Toen ik een jaar of tien was, had ik erg goed door dat het met mijn vader niet goed ging. Er hing geregeld een stilzwijgende spanning in ons huis. In mijn bed kon ik een speld horen vallen in de woonkamer die een etage lager was. Ik wist dat mijn moeder gefrustreerd raakte van haar onvermogen om in contact met mijn vader te zijn of te komen. Ze wilde erachter komen hoe hij zich voelde, waarom hij zich zo afzonderde. Hij kreeg van de huisarts geregeld valium en librium en daardoor was hij nog ‘verder weg’.

Toen ik ouder werd en ging werken als A- en B-verpleegkundige en ook als sociaal psychiatrisch verpleegkundige (spv), merkte ik dat ik op verschillende momenten op zoek was naar mogelijke diagnoses die mijn vader zou hebben. Ik had een behoefte om te snappen wat hij had. Op een gegeven moment realiseerde ik me dat het ook om mij ging. Dat ik vele momenten van onveiligheid en spanning voelde en waarin ik mezelf of wegcijferde of juist uitvluchten zocht buitenshuis.

In mijn werk besteedde ik meer aandacht aan naasten. Het duurde even voor ik snapte ik dat ik dat ben gaan doen omdat ik dat zelf gemist had. Ik merkte dat naasten die aandacht en ondersteuning erg waardeerden en ook gemist hadden. Ik merkte dat als ik ging samenwerken met cliënt en naasten dat dat hele warme, liefdevolle en bijzondere resultaten opleverde. Ook pijnlijke die ik niet gewenst had (bijvoorbeeld dat een naaste door de gesprekken besloot om te gaan scheiden), maar ook díe gesprekken leverden meer duidelijkheid op.

Vanuit al die ‘experimenten’ ging ik artikelen schrijven, en won de Kitty Verbeekprijs in 2011 voor het beste artikel geschreven door een verpleegkundige over zijn vak. Ik schreef het boek Bondgenoten, een praktisch handboek, hoe familieleden en hulpverleners in de psychiatrie kunnen samenwerken (Boom 2014). Naast mijn werk als spv ging ik trainingen geven aan teams over het betrekken van naasten. Ik merkte dat hulpverleners worstelden met privacy en eigen regie van cliënten. Mijn doel was met mijn trainingen hulpverleners handvatten te geven hoe je samenwerkt met je cliënt en zijn naasten.

Tijdens één van die trainingen vertelde een deelneemster dat zij moeite had met het feit dat haar cliënte niet uitgenodigd was bij het huwelijk van haar zoon – dat terwijl haar zoon officieel haar contactpersoon was. De hulpverleenster kwam er niet uit of ze hier nu wel of niet wat mee kon doen, vanwege privacy bijvoorbeeld. We gingen volgens de intervisiestappen de vraag uitdiepen en bespraken de mogelijkheden. Ze heeft de uitdaging na de training opgepakt. Ze heeft met toestemming van haar cliënte de zoon gebeld en hem haar dilemma voorgelegd. De zoon snapte het heel goed en was bereid om het contact met zijn moeder weer aan te gaan. Voor het eerste contact gingen de cliënte en de hulpverleenster op bezoek bij haar zoon. Hij was net vader geworden en cliënte voor het eerst oma, terwijl ze onwetend was dat ze oma zou worden. Het contact werd door deze actie weer opgepakt. Ik smelt hiervan. Prachtig resultaat.

Toen in 2017 mijn vrouw overleed, ben ik mij gaan beraden hoe ik mijn leven en mijn werk verder wilde invullen. Ik vroeg me af wat en hoe ik na zo’n verdrietige periode verder wilde. Hoe ik nog een bijdrage wilde leveren aan de GGZ. Ik besloot te stoppen als spv en mij te gaan richten op hulpverleners en GGZ-instellingen en hen te helpen om het naastenbeleid handen en voeten te geven. Ik ben sinds oktober 2019 adviseur naastenbeleid en trainer bij HVO-Querido. Daarnaast geef ik GGZ-instellingen adviezen en trainingen op het gebied van naastenbeleid. Zodat zij naasten kunnen betrekken bij het herstelproces van hun vaders – en moeders, kinderen, partners of andere geliefden – en hun zo belangrijke stem ook gehoord wordt.’

Over de auteur: Henk-Willem Klaassen is sinds oktober 2019 naastenadviseur bij HVO-Querido. In de 30 jaar dat hij als sociaal-psychiatrisch verpleegkundige werkzaam was heeft hij zich gespecialiseerd in naastenbeleid. Hij heeft onder andere het boek Bondgenoten, hoe familieleden en hulpverleners in de psychiatrie kunnen samenwerken, geschreven. Als naastenadviseur is hij met een projectteam verantwoordelijk om een actueel naastenbeleid handen en voeten te geven. Daarnaast geeft hij via zijn bedrijf Naast en betrokken ggz-instellingen adviezen en biedt trainingen en workshops aan, om zijn kennis en kunde over te dragen aan hulpverleners en ggz-instellingen. Voor Valente schrijft hij met enige regelmaat blogs over het betrekken van naasten, die vind je hier.

Contact? henk.willem.klaassen@hvoquerido.nl en www.naastenbetrokken.nl