Ook hulpverleners hebben naastenervaring

Henk-Willem Klaassen is naastenadviseur bij HVO-Querido en schrijft voor Valente blogs over naastenbetrokkenheid bij cliënten.

‘Dertien jaar geleden richtte ik met onder andere Dienke Boertien (Phrenos) en Bert Stavenuiter (directeur van Ypsilon) het landelijk platform familie-ervaringsdeskundigen op. Het platform is meer en meer uitgebreid met familie-ervaringsdeskundigen uit het land. De afgelopen jaren ben ik ervan overtuigd geraakt dat iedereen naaste is. Elke hulpverlener heeft wel een oma heeft die moeite heeft dingen te onthouden, een ongeneeslijke zieke tante, een broer die niet kan omgaan met de grenzen van middelengebruik en daardoor zichzelf kwijt raakt, een zoon die trekken heeft van autisme. Ik ben ervan overtuigd geraakt dat als je je als hulpverlener bewust bent van je naastenervaring én als er binnen je instelling erkenning is voor deze ervaring, dat de hulpverlening er een stuk beter van wordt. Je kunt mede door die erkenning in je team samen kijken hoe je deze vaardigheden inzet en naasten meer vanzelfsprekend betrekt.

Als je zelf meer oog hebt voor beide perspectieven, kun je deze in contact met de cliënt en zijn naasten ook aan hen laten zien. Je kunt het bespreekbaar maken, dingen ter discussie stellen, en hen laten zien dat zowel de cliënt als de naaste een heftig proces doormaakt – en dat het de moeite waard is om daar begrip en oog voor te hebben. Begrippen als privacy en regie krijgen daarmee een andere invulling. Daar ook weer samen over praten, verbinding zoeken, kan de samenwerking een andere dimensie geven.  

100%

Met Odette Hensen, adviseur ervaringsdeskundigheid van HVO-Querido, hebben we een eerste initiatief ondernomen om te praten met een aantal collega’s die naastenervaringen hebben. Hun ervaringen te delen, te bespreken in hoeverre zij hun ervaringen in hun werk inzetten, en wat zij nodig hebben. Een eerste start, waar wij allebei erg blij mee waren.

Onlangs gaf ik een training aan medewerkers van een team. Ik begin de training altijd met het delen van mijn ervaringen. Vervolgens nodig ik de medewerkers uit om zich voor te stellen naar aanleiding van hun eigen naasten- en/of cliëntervaringen. Niet eerder maakte ik mee dat 100% van de medewerkers een naastenervaring heeft. De één nog aangrijpender dan de ander, er werden tranen geplengd. En het meest bijzondere was, dat de collega’s dat niet van elkaar wisten. Dit delen zorgde meteen voor veel verbinding, en ook meteen voor een gesprek over het belang van naasten betrekken. Want veel thema’s kwamen voort uit hun eigen ervaringen, zoals: ‘er werd in ons gezin niet gesproken, alles ging in de doofpot’, ‘een docent van de middelbare opleiding vroeg er geregeld naar en dat vond ik wel heel prettig’, ‘ik leerde gaandeweg dat er hele andere perspectieven waren, omdat er een ander verhaal achter zat’.

In diezelfde tijd werd een interview met directeur HRM Annet Kunz van HVO-Querido op het intranet gedeeld. Zij vertelde dat hulpverleners binnen HVO-Querido ervaringsdeskundigheid na het volgen van een interne cursus als competentie beschouwen. Een ervaring die grote impact heeft (gehad) op je leven kan je vakmanschap versterken. Vanuit die visie wil HVO-Querido ervaringsdeskundigheid van medewerkers inzetten. ‘Ook in je werk kan een doorleefde ervaring veel toevoegen, in die zin dat je begrijpt waar een cliënt mee worstelt en aanvoelt wat hem of haar verder kan brengen’, zei Annet Kunz onder meer. ‘Als organisatie die open wil staan voor mensen van alle achtergronden zet HVO-Querido daarom ervaringsdeskundigheid in als competentie.’

Medewerkers die deze vaardigheid willen ontwikkelen, volgen eerst een oriëntatiecursus bij het Herstelbureau. Daarna kunnen ze kiezen uit verschillende vervolgopleidingen en doen ze elk jaar mee aan intervisiebijeenkomsten en een scholingsdag. We hebben een zogeheten addendum opgesteld, oftewel een stappenplan en beschrijving van hoe HVO-Querido ervaringsdeskundigheid als competentie erkent. In 2022 willen we dit initiatief verder oppakken zodat ook medewerkers met een naastenervaring deze oriëntatiecursus kunnen volgen en deze ‘doorleefde’ ervaring kunnen toevoegen in hun werk.

En jij?

Ben jij je bewust van je eigen naastenervaring in je werk? Als directeur? Als beleidsmedewerker? Als hulpverlener? Hoe zet jij die in? Wat doen jullie in je instelling?
Is er binnen jouw instelling erkenning voor? Ruimte om jouw ervaringen ook in te zetten? Om erover te praten in je team?’

Wil je reageren? Neem contact op met Henk-Willem Klaassen via henk.willem.klaassen@hvoquerido.nl en www.naastenbetrokken.nl

Over de auteur: Henk-Willem Klaassen is naastenadviseur bij HVO-Querido en is met een projectteam verantwoordelijk om een actueel naastenbeleid handen en voeten te geven. Daarnaast geeft hij via zijn bedrijf Naast en betrokken ggz-instellingen adviezen en biedt trainingen en workshops aan, om zijn kennis en kunde over te dragen aan hulpverleners en ggz-instellingen. Lees al zijn blogs hier.