Prinsjesdag 2021: wachten op nieuw kabinet
De Rijksbegroting blijft antwoord schuldig waar het gaat om maatschappelijk nijpende kwesties. De bestaanszekerheid voor kwetsbare groepen wordt niet structureel verbeterd of ondersteund door kabinetsmaatregelen. De programma’s voor aanpak van dakloosheid en huiselijk geweld eindigen in 2021. De mogelijkheden voor mensen met een psychische kwetsbaarheid om met begeleiding in een betaalbare woning te wonen worden niet met concrete plannen en middelen ondersteund.
Huidige programma’s lopen af
De programma’s van het huidige kabinet (Geweld hoort nergens thuis, Een thuis – een toekomst, Meerjarenagenda Beschermd wonen) lopen eind 2021 af. Besluiten zijn nodig over de voortzetting en intensivering van beleid inzake aanpak huiselijk geweld, aanpak woningnood en dakloosheid en ondersteuning van mensen met psychische aandoeningen
Aanpak dakloosheid
De afgelopen twee jaar ontvingen de centrumgemeenten bijna 200 miljoen euro voor de aanpak van dakloosheid. Vanaf 2022 is er geen incidenteel of structureel extra budget voor de aanpak van dakloosheid beschikbaar. De problemen om voldoende plek te vinden voor dakloze mensen zijn nijpend. Tijdens de corona periode konden alle dakloze mensen opgevangen worden op relatief rustige en veilige locaties. Gebleken is dat opvang die gepaard gaat met meer privacy en veiligheid, goed werkt om dakloze mensen tot rust te laten komen en een doorstart te maken. Of gemeenten blijvend zullen kiezen voor deze meer effectieve vorm van opvang, zal afhangen van de bereidheid van het kabinet om hierin te investeren.
Ondersteuning mensen met psychische kwetsbaarheid
Gemeenten en zorgaanbieders krijgen de komende jaren te maken met de opgave om tienduizenden mensen met een psychische kwetsbaarheid te voorzien van betaalbare huisvesting met passende ondersteuning en zo nodig ook inkomen. De Miljoenennota bevat geen financiële maatregelen om deze nieuwe taak goed te kunnen uitvoeren. De decentralisatie van deze taak naar alle 352 gemeenten vindt plaats per 1 januari 2023.
Een samenvatting van de aandachtspunten op het gebied van aanpak dakloosheid, langdurige ggz en ondersteuning vindt u hier.
Aanpak huiselijk geweld
In de begroting van het ministerie van VWS staat de richting aangegeven voor toekomstig beleid op het gebied van de aanpak van huiselijk geweld. Het demissionaire kabinet ziet “de gezamenlijke inzet op de werkvloer, multidisciplinair werken, een sterke lokale infrastructuur met deskundigheid over veiligheid en werken volgens de gedeelde visie van gefaseerde ketenzorg met bestuurlijk commitment” als randvoorwaarden voor resultaat in de aanpak van huiselijk geweld. Het kabinet vindt het gewenst de verdere ontwikkeling, uitbouw en versterking van deze fundamentele onderdelen te blijven ondersteunen. Een samenvatting van de aandachtspunten met betrekking tot de aanpak van huiselijk geweld vindt u hier.
Lichtpunten
Aan de positieve kant van de Miljoenennota noemen we de investering in sociale rechtsbijstand ter grootte van 154 miljoen euro volgend jaar. In de jaren na 2022 reserveert het kabinet elk jaar minder voor gefinancierde rechtsbijstand. Men verwacht dat efficiency winst en vrijwillige inzet van commerciële advocatenkantoren tot lagere kosten voor rechtsbijstand zullen leiden.
Een ander positief punt voor 2022 is het bevriezen van de opschalingskorting voor gemeenten. De gemeenten worden al sinds 2015 geconfronteerd met een korting op het gemeentefonds. Die loopt op tot bijna 1 miljard euro in 2025. Deze zogeheten opschalingskorting is opgelegd omdat gemeenten door gedwongen herindelingen efficiënter zouden gaan werken en dus kosten zouden besparen. Dat verplicht opschalen naar 100.000+ gemeenten is in 2015 stopgezet, maar korting bleef wel gehandhaafd. De VNG pleit voor volledige afschaffing van de opschalingskorting voor de volgende jaren.