RVS-advies aanpak dakloosheid: geen herstel zonder huis

Staatssecretaris Paul Blokhuis krijgt vandaag advies aangeboden van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) voor de aanpak van dakloosheid. De boodschap hiervan is dat herstel begint met een huis. Valente sluit daarbij aan: er is een fundamenteel andere aanpak van dakloosheid nodig, waarbij het recht op huisvesting voorop staat. 

Het laatste decennium is het aantal dakloze mensen in Nederland ruim verdubbeld. Naast persoonlijk leed brengt dat ook grote maatschappelijke gevolgen met zich mee. In de afgelopen weken van coronacrisis werd dat bijzonder duidelijk: hoe volg je het RIVM-advies op om thuis te blijven als je geen huis hebt?  

De RVS concludeert dat de groep dakloze mensen meer divers geworden is. Beleid en hulpverlening zijn daar onvoldoende op afgestemd. Het gaat over mensen die geen huis kunnen vinden na een ingrijpende gebeurtenis in hun leven, die een instelling verlaten zonder adequate nazorg, te maken krijgen met een huisuitzetting of na een verblijf in het buitenland terugkeren naar Nederland en niet langer kunnen rekenen op hulp. Het beleid en de hulpverlening van deze mensen vereist maatwerk, en domeinoverstijgend samenwerken. 

Recht op maatwerk 

Het rapport van de RVS sluit aan bij trends die Valente ook al langer ziet. Het aantal dakloze mensen in Nederland is sinds 2009 ruim verdubbeld, bleek uit cijfers van het CBS, van 17,8 duizend naar 39,3 duizend. Het aantal dakloze jongeren is in diezelfde tijd verdrievoudigd. Ook zijn er 514.000 spookburgers. Deze duizenden mensen lopen het risico steeds verder uit beeld te verdwijnen omdat de huidige aanpak niet werkt. Het advies van de RVS biedt aanknopingspunten voor een structureel andere aanpak van dakloosheid. Een aanpak die gericht is op het voorkómen van dakloosheid, die het recht op huisvesting voorop zet, en die ook verder kijkt naar schuldhulpverlening en begeleiding. 

‘Hiervoor is geld nodig,’ zegt Esmé Wiegman, directeur van Valente, ‘en een zeer concrete en gedragen actieagenda op woningen om de enorme aantallen dakloze mensen terug te dringen.’ En er is regie nodig over de departementen heen om dit voor elkaar te krijgen. Het moet afgelopen zijn met de governancestructuur waarin gemeenten en Rijk naar elkaar kunnen wijzen, en waar de mensen om wie het gaat tussendoor glippen. ‘Mensen hebben niet alleen recht op huisvesting, maar ook op maatwerk’, zegt Wiegman. 

Crisis is een kans 

De coronacrisis maakt de situatie voor sommige mensen versneld erger. Maar het biedt ook een kans, zegt Wiegman, als we gebruik maken van de beweging die als gevolg van corona op gang is gekomen: ‘korte lijnen, denken vanuit gezamenlijke problemen en noodzaak van gezamenlijke oplossingen. Wat gaan we vanaf vandaag doen in het realiseren van het nieuwe normaal? Tijd om aan de slag te gaan en dakloosheid te beëindigen als onderdeel van het nieuwe normaal.’

Het aanbieden van het advies aan Paul Blokhuis was 21 april om 10:00 uur, live te volgen. Esmé Wiegman gaf hierbij ook een reactie.  De livestream is hier terug te zien, en ook de gestelde vragen + antwoorden tijdens de uitzending zijn terug te lezen.

Lees het RVS-advies en bekijk de heldere animatie hier. Bekijk de infographic bij het advies (klik voor grotere versie pdf):