Verkiezingsblog: ‘Waarom betalen we wel iemands dagbesteding, maar niet zijn voetbalschoenen?’

Voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 heeft Valente vijf speerpunten geformuleerd. In de maanden naar de verkiezingen toe publiceren we over elk van die speerpunten een blog van een bestuurder of manager met diens visie, en een cliëntverhaal met ervaring op dat onderwerp. Voor iedereen de juiste zorg op de juiste plek: dat vraagt continu een kritische blik en innovatie, zegt Marina Rovers, manager bij MET ggz.

‘In slechts een paar jaar tijd heb ik het begeleid wonen in Limburg flink zien veranderen. Er heeft een verschuiving plaatsgevonden in de mindset van begeleiders én van cliënten. Cliënten verblijven niet meer langdurig bij een zorgorganisatie en krijgen begeleiding gericht op ontwikkeling en zelfregie van cliënten. Dat is ook een landelijke ontwikkeling.

We weten dat inclusie belangrijk is voor mensen met psychische klachten, meer acceptatie en participatie voor hen in de maatschappij. Maar hoe bevorder je participatie? Hoe pak je destigmatisering aan? Er is een enorme toestroom van maatschappelijke doelgroepen op de woningmarkt doordat begeleiding, zoals beschermd wonen en forensische zorg, steeds verder wordt afgeschaald door de overheid. Goede landing in de wijk is hierbij cruciaal voor de cliënten. Dat vraagt om een andere blik, van gemeenten, wijkbewoners, maar ook van zorgorganisaties en woningcorporaties. Het is nog steeds gemeengoed om iemands dagbesteding te betalen, maar niet iemands voetbalschoenen en contributie om lid te worden van de voetbalvereniging.

Zorgen dat de cliënt herstelt

Het jaar 2015, waarin de verdere ambulantisering van beschermd wonen werd ingezet, was ook voor onze wijkteams een belangrijk keerpunt. We hebben onze focus verlegd: van zorgen voor naar zorgen dat. Er zijn twee kernvragen voor elke cliënt die begeleiding ontvangt: wat heb je nodig en hoe zorgen we voor de kortste lijn naar herstel? Afhankelijk van de behoefte van een cliënt maakt deze een reis door van 24/7 begeleiding binnen beschermd wonen naar (weer) volledig zelfstandig wonen.

Sinds 2015 is er minder geld dat besteed kan worden, hoe zet je dat zo efficiënt mogelijk in? Daarvoor bundelen we de krachten in de keten, brengen ketenpartners bij elkaar met als doel: optimale door- en uitstroom voor de cliënt. Bij ons in de regio Noord- en Midden-Limburg hebben gemeentes, woningcorporaties en aanbieders  van beschermd wonen samen een convenant getekend. Samen met onze ketenpartners hebben we afgestemd hoe cliënten door- en uitstromen naar een geschikte duurzame woning.

Voor de inclusie van onze cliënten is het van belang dat ze verblijven in een passende woning en wijk. Het huidige stelsel bemoeilijkt bijvoorbeeld de overgang van een jeugdige naar de volwassenenzorg. Het afgelopen jaar hebben we ook samen met het voorliggend veld bekeken hoe we cliënten zo kunnen laten uitstromen dat het duurzaam is. Dat wordt tegelijk steeds moeilijker; de tijd die je krijgt om cliënten klaar te stomen voor uitstroom wordt steeds korter. Daarom kijken we meteen als iemand bij ons komt, en terwijl hij bij ons woont, naar wat iemand wil, kan en welke hulp hij daarvoor nodig heeft.

De juiste zorg bieden vraagt soms ook om andere zorgverleners. Vorig jaar zijn we begonnen om ervaringsdeskundigheid in te zetten in de wijken. We hebben erg ingezet op goede samenwerking met huisartsen. Zij verwijzen niet meer meteen naar specialistische ggz – dat moet soms natuurlijk nog steeds, bij bijvoorbeeld ernstige depressie of acute zorg – maar mensen met zingevingsvragen of nog niet helemaal te duiden klachten kunnen we vaak helpen in een groep ervaringsdeskundigen. De cliënt heeft steeds meer zelf de regie; we kijken naar wat hij nodig heeft en wil, de zorg wordt daaromheen georganiseerd. Het is bewezen dat mensen zo sneller herstellen.

Innovaties ten behoeve van zelfregie

We blijven onze processen optimaliseren om ervoor te zorgen dat we efficiënt en effectief werken. Vanuit de gemeentes ontvangen we een budget om cliënten te begeleiden en daarbinnen moeten we werken. Dat vraagt ook aandacht voor innovatie binnen MET ggz. Bij ambulante behandeling wordt e-health al een tijdje ingezet, maar voor begeleiding is dat nog relatief ongebruikelijk. Tijdens de coronacrisis is er veel gedigitaliseerd; daarbij vervang je iets wat analoog was een op een met een digitale variant, bijvoorbeeld een gesprek met beeldbellen. Maar e-health is meer dan dat: het is een vernieuwende aanpak door de inzet van digitale middelen, om te komen tot meer zelfregie, waar en wanneer de cliënt dat zelf wil.

Recent vond in onze wijkteams een pilot plaats met online modules van MindDistrict, een grote e-health aanbieder. Die modules zijn transdiagnostisch, ze kijken naar klachten in plaats van diagnose. Bijvoorbeeld: ‘beter slapen’, ‘je leven op orde’, ‘sociale contacten’, deze kunnen bij heel veel doelen en levensgebieden worden ingezet. De modules zitten in een online applicatie, waar een cliënt op elk moment via zijn smartphone bij kan. De modules zijn opgesteld vanuit literatuurstudies en professionals, maar ook met hulp van cliënten.

De modules zijn aanvullend, niet geheel vervangend, bij de begeleiding. Het voordeel is dat iemand buiten de tijd van een begeleider om op een heel gestructureerde manier aan zijn herstel kan werken. De cliënt kan in gesprek met de hulpverlener gerichte vragen stellen en continu focus houden op het herstel. Hij heeft houvast en kan op een tijdstip dat hij zelf kiest op zijn gemak aan de slag of terugkijken. In de pilot hebben we al gezien dat we begeleiding sneller kunnen afschalen en dat cliënten eerder herstellen.

Wij hebben gelukkig momenteel geen wachtlijsten binnen onze wijken, e-health draagt hier ook aan bij. Het geeft cliënten meer regie en het kan de werkdruk verlichten op een steeds krapper wordende arbeidsmarkt. Ik zie dat innovatie buitengewoon belangrijk is in het zorgen voor de juiste zorg op de juiste plek.’

Over de auteur: Marina Rovers is als manager MET de wijk bij MET ggz verantwoordelijk voor beschermd wonen, beschermd thuis en individuele begeleiding in Noord- en Midden-Limburg. Daarvoor werkte ze bij MET ggz als projectmanager, nadat ze tien jaar ervaring opdeed als sociaal psychiatrisch verpleegkundige.

Voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 heeft Valente 5 speerpunten geformuleerd. In de maanden naar de verkiezingen toe publiceren we over elk van die speerpunten een blog van een bestuurder met diens visie, en een cliëntverhaal met ervaring op dat onderwerp. Deze blog hoort bij het speerpunt: voor iedereen de juiste zorg op de juiste plek. Lees ook het cliëntverhaal dat hierbij hoort: ‘Investeer in begeleiding van jongeren, wij moeten het stokje overnemen’

Alles over Valente en de verkiezingen vind je hier.