Verkiezingsblog: ‘Willen we echt werken aan inclusie, dan moeten we veel regels laten varen’

Voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 heeft Valente 5 speerpunten geformuleerd. In de maanden naar de verkiezingen toe publiceren we over elk van die speerpunten een blog van een bestuurder en een cliëntverhaal. Edwin ten Holte, bestuurder van RIBW Nijmegen & Rivierenland, deelt in deze blog zijn gedachten over het speerpunt ‘voor iedereen een plek in de samenleving’.

‘Door corona kom ik minder op de plekken waar we als RIBW actief zijn, maar ik houd wel contact met medewerkers en cliënten. We hebben besloten dat veel contact tussen professionals online kan, maar dat we onze cliënten ook fysiek willen blijven zien. We werken toe naar een situatie van blended care; huisbezoeken afwisselen met beeldschermzorg. Het contact met de RIBW-medewerker is voor velen belangrijk om de dag door te komen.

Als je iedereen een plek in de samenleving wilt geven, heb je als organisatie met veel partijen te maken. Gezamenlijk moeten we de weg naar sociale inclusie aanleggen. De afgelopen tweeënhalf jaar hebben wij hard gewerkt aan de ambulantisering, en twintig procent van onze beschermd-wonencliënten is met begeleiding zelfstandig gaan wonen in de wijken. Voor hen is het belangrijk dat er in een wijk voldoende ondersteuning is. Onder politieke druk is klinische capaciteit binnen de ggz sneller afgebouwd dan de wijk-ggz kan worden opgebouwd. Daar moet snel meer balans in komen.

De stap van beschermd wonen naar een zelfstandige woning is voor cliënten een enorme stap. En als een buurt niet zit te wachten op buren met een psychiatrische aandoening, is inclusie een enorme klus. We zien dat betaalbare huurwoningen allemaal in dezelfde wijk of straat staan. Die segregatie doet een zwaar beroep op de sociale draagkracht van een buurt. We proberen in een straat of woningencomplex meer balans te krijgen tussen dragers en vragers. Daarin trekken we samen op met woningcorporaties. Onze ambulant begeleiders werken intensief samen met wijk- en buurtbeheerders aan de leefbaarheid in wijken.

Voor sociale inclusie is van iedereen beweging nodig en dat betekent dat we onze comfortzone soms moeten verlaten – en over het belang van je eigen organisatie heen kijken. Dat hebben wij als RIBW gedaan en ik zie dat gelukkig steeds meer organisaties doen. Ik had er geen enkel belang bij om twintig procent van onze capaciteit beschermd wonen in te leveren. Maar het was nodig voor het grotere belang van mensen die wij begeleiden en dat van de samenleving. Juist als bestuurder moet je inclusief denken en doen. Hoe lastig het ook is om je organisatiebelang niet voorop te zetten.

Het is belangrijk dat partijen inclusie realiseren in een tempo dat gelijk loopt aan de ontwikkelingen, en dat tempo moeten politiek en landelijke autoriteiten ook volgen als het gaat om meer regelruimte en flexibele financiering, zodat we bijvoorbeeld beschikkingsvrij kunnen werken. Zo voorkom je schotten rondom een cliënt. Een cliënt is een totaal, maar de financiering bestaat uit hokjes en vakjes. Professionals hebben ruimte nodig om buiten de lijntjes te handelen om inclusief te werken. Verzekeraars en gemeenten moeten hun regels daarop aansluiten. Laten we samen in beweging komen en over muren heen kijken. Door bij alles uit te gaan van de klantreis komt inclusie dichterbij.  

Om mij heen zie ik kwetsbare mensen die dagelijks bezig zijn met overleven. Vaak gaat er genoeg geld naartoe in de vorm van allerlei hulpverlening, maar dat gebeurt veel te versnipperd. Kijk naar schuldhulpverlening. Vanuit dat traject mag er geen geld naar boetes maar als een boete blijft staan, kan dat oplopen en uiteindelijk leiden tot een uithuiszetting. Dat is vreselijk. Het heeft mij oprecht geraakt dat onlangs een moeder en haar kinderen uit huis zijn gezet omdat papa in drugs handelde. Je creëert met zo’n uithuiszetting zoveel nieuwe problemen. Dat hele gezin heeft nu jarenlang allerlei hulp en ondersteuning nodig, omdat je de basis onder hun bestaanszekerheid hebt uitgehaald. Je volgt de regels, maar doet niet wat goed is.

Willen we echt werken aan inclusie, dan moeten we veel regels laten varen. We maken het kwetsbare mensen moeilijk omdat alles zo is opgeknipt. Ik zie hoeveel partijen er bij een cliënt over de vloer komen. Iedereen met goede bedoelingen, maar het gaat om het totaalplaatje. Wil je sociale inclusie? Denk dan ook inclusief als professionals, bestuurders en politiek. Zeg niet ‘daar gaan wij niet over, je moet een ander bellen’. Laten we de komende jaren grote stappen maken op inclusie en meedoen in de samenleving, door de stem van de cliënt en de creativiteit van de professional alle ruimte te geven.’

Over de auteur: Edwin ten Holte is bestuurder van de RIBW Nijmegen & Rivierenland en bestuurslid van Valente. De afgelopen tweeënhalf jaar stond een belangrijk deel van zijn werk in het teken van ambulantisering. Vanuit woonvoorzieningen zijn veel mensen zelfstandig gaan wonen met ambulante begeleiding. Inmiddels is twintig procent van de capaciteit beschermd wonen afgebouwd en naar de wijken gebracht.

Voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 heeft Valente 5 speerpunten geformuleerd. In de maanden naar de verkiezingen toe publiceren we over elk van die speerpunten een blog van een bestuurder met diens visie, en een cliëntverhaal met ervaring op dat onderwerp. Deze blog hoort bij het speerpunt: voor iedereen een plek in de samenleving. Lees ook het cliëntverhaal hierbij: ‘Zet meer inkomsten tegenover zingeving’.

Alles over Valente en de verkiezingen vind je hier.