Verslag debat ggz en opvang

Dinsdagavond 9 november debatteerden de leden van de vaste Kamercommissie VWS met staatssecretaris Blokhuis over GGZ, Maatschappelijke Opvang en Suïcidepreventie. De Kamerleden besteedden de meeste aandacht aan de GGZ. Het ging over zaken als de aanpak van wachtlijsten, het bekostigingsstelsel, de overgang van mensen van Wmo beschermd wonen naar de Wlz, de Wet Verplichte GGZ en personen met verward gedrag. Minder aandacht was er voor de aanpak van dakloosheid. Aanwezig waren Bart Smals (VVD), Joba van den Berg (CDA), Wieke Paulusma (D66), Lisa Westerveld (GL, mede namens SP), Attje Kuiken (PvdA), Fleur Agema (PVV), Caroline van der Plas (BBB) en Liane den Haan.

Beschermd wonen

Staatssecretaris Blokhuis ging uitgebreid op alle vragen in. Over beschermd wonen meldde hij dat er veel meer mensen een indicatie voor Wlz woonzorg hebben aangevraagd, nu al meer dan 15.000. (Meer dan 18.000 over 2020 en 2021 Red.) Wieke Paulusma vroeg waarom jongeren met GGZ-problematiek die onder de Jeugdwet vallen, niet ook naar de Wlz kunnen. Ze verwees daarbij naar het amendement (35146-12) van haar partijgenoot Bergkamp. Staatssecretaris Blokhuis antwoordde daarop dat aan geen van de drie voorwaarden is voldaan die in het amendement zijn genoemd. Hij wilde de deur echter niet dichtgooien voor het amendement: het is een zaak van het nieuwe kabinet en ‘panelen kunnen schuiven’. Hij gaf aan te zien dat mensen naar de Wlz willen voor hun zekerheid. Ze willen niet meer elk jaar hoeven aantonen dat een aandoening/beperking er nog steeds is. Hij riep daarom alle gemeenten nadrukkelijk op meerjarig te indiceren en te komen tot adequate hulpverlening. Hij is met gemeenten nu bezig met de Hervormingsagenda Jeugd en hij stelt zich voor dat dit punt daarin wordt opgenomen. In een brief aan de Kamer in de aanloop naar het wetgevingsoverleg Jeugd komt hij er op terug.

Aanpak verward gedrag

Gemeenten zijn volop aan de slag met de aanpak rondom verward gedrag en de Wet verplichte GGZ (Wvggz). Het kabinet maakte in juli 2021 bekend dat zij €50 miljoen uittrekt voor een (vervolg) actieprogramma voor mensen met verward of onbegrepen gedrag. Het is Blokhuis een lief ding waard, zo antwoordde hij Caroline van der Plas dat in het Preventieakkoord ook GGZ-onderwerpen worden opgenomen, zodat er niet allerlei akkoorden naast elkaar komen. Dat is echter een zaak van het nieuwe kabinet.

Maatschappelijke Opvang

Blokhuis sprak zijn enthousiasme uit over het jongerenpanel van ervaringsdeskundigen dat gemeenten een spiegel voorhoudt over hun aanpak. Helaas loopt het programma waaruit het jongerenpanel wordt bekostigd eind 2021 af. Hij was ook positief over de scanner preventie dakloosheid, die gemeenten een beeld geeft van hun huidige preventieve aanpak van dakloosheid, en andere innovatieve aanpakken. Ook complimenteerde de staatssecretaris gemeenten en corporaties die in de afgelopen tijd in een korte periode extra plekken hebben weten te realiseren. De staatssecretaris sprak uit warm voorstander te zijn van het voortzetten van de Brede Aanpak Dakloosheid, maar laat een besluit hierover aan een nieuw kabinet. Hij meldde ook actuele ontwikkelingen inzake de invloed van corona op de maatschappelijke opvang. Maandag 8 november heeft hij een advies van het RIVM gekregen om de maatschappelijke opvang op 1.5 meter in te richten. Er zal binnen een week een nieuwe richtlijn voor opvang vanwege corona komen. In de eerstvolgende Coronabrief, die voor het debat van volgende week naar de Kamer komt, zal daar ook informatie over worden opgenomen. Bij de opvang van LHBTI-jongeren (vraag van D66) heeft Blokhuis de adviezen uit een rapport van Movisie overgenomen, adviezen die ook betrekking hebben op het handelen van gemeenten. Er is scholing voor professionals ontwikkeld om passende begeleiding aan deze mensen te kunnen bieden. Op vragen van Fleur Agema over dakloosheid, hekelde de staatssecretaris de praktijk dat er gezinnen uit hun huis gezet worden en een beroep moeten doen op maatschappelijke opvang. Het is goed dat gemeenten daar units voor hebben, maar de bottom line voor hem is dat gezinnen met kinderen niet worden uitgezet. In het debat viel op dat VVD en CDA geen vragen stelden over de aanpak van dakloosheid.

Tweede termijn

In tweede termijn voorkwam staatssecretaris Blokhuis een tweeminutendebat (en moties) door toe te zeggen dat hij in een brief op een aantal zaken nader ingaat, zoals de overgang van jongeren van de jeugdzorg en de Wlz, wat gemeenten daaraan kunnen doen en hoe dat vraagstuk een plek in de Hervormingsagenda kan krijgen. Hij zal de Kamer informatie sturen met feiten en cijfers over de overgang van forensische zorg naar de reguliere GGZ. Hij stelde verder ervan uit te gaan dat gemeenten bij de indicatiestelling voor Wmo en Jeugdzorg informatie aan burgers geven over cliëntondersteuning. Hij wist niet zeker of dat ook gebeurt, maar gemeenten zouden daar actief op moeten wijzen.